November is retromaand in Stad Aalst! In De Werf organiseren we verschillende activiteiten. Zie Retro Beleef.TIJD voor een volledig overzicht. In het kader hiervan kozen we Ongezien van Ludwig Coessens als pop-up expo van de maand.

Hoe vaak kijken we in ons leven, bewust of gewoon doelloos?

Vanaf onze geboorte zijn onze ogen een van de meest gebruikte zintuigen. Nieuwsgierig kijken we de wereld rond in een poging alles te bevatten: kleuren, vormen, bewegingen, gelaatsuitdrukkingen. Niets ontsnapt aan onze onderzoekende blik.

Er zijn ontelbare uitdrukkingen rond 'zien'. Ons visueel geheugen is ook heel breed. Wie herinnert zich niet de eerste keer dat je je grote liefde in de ogen keek, je kind voor het eerst zag, of een prachtige zonsondergang aanschouwde?

Maar wat als die blik vertroebeld wordt door een ziekte? Door dementie, waardoor je soms je eigen ogen niet meer kunt vertrouwen. Dingen anders ziet, zoals kleuren en vormen. Of dingen ziet die er niet zijn. Waarbij je de mensen die je dierbaar zijn niet meer herkent. Soms zelfs jezelf niet meer ziet zoals het hoort… Wie is die vreemde man of vrouw die mij in de spiegel aankijkt? Dat ben ik toch niet?

Toch willen mensen met dementie vooral gezien worden, en wel voor vol aangezien worden: als de mens die ze diep vanbinnen nog altijd zijn.

Fotograaf Ludwig Coessens' moeder verbleef jarenlang op de afdeling Rozendauw van wzc OLV Ten Rozen. Ze werd er graag gezien, een goedlachs en warm vrouwtje dat ieders hart wist te stelen.

Door de jaren heen merkte Ludwig hoe de blik in haar ogen vervaagde, steeds afweziger en doellozer op zoek naar het onvindbare. Voor de lens van haar zoon leek ze soms nog tot het besef te komen dat ze 'gezien' werd, en poseerde gewillig. Tot ook dat besef vervaagde, en de foto’s een inkijk werden in haar innerlijke wereld: soms intens gelukkig, soms nadenkend of licht verdrietig.

Haar blik bleef Ludwig fascineren. Hij wilde ook andere mensen met dementie proberen te vangen, om hen te laten zien zoals ze diep vanbinnen zijn: de goedlachse man, de fiere dame, de opmerkzame, nieuwsgierige of diep rakende persoon die ze zijn.

Het werd een prachtige reis naar hun innerlijke wereld. Sommigen beseften nog heel goed dat er een foto werd genomen en haalden hun mooiste poses boven. Anderen vertelden druk over hun leven of raakten gebiologeerd door de items in de mobiele fotostudio. Het liet niemand onberoerd. Er werd gelachen, genoten, en gecommuniceerd - met of zonder woorden. Het werd een verhaal tussen model en fotograaf waarin niemand ongezien bleef…

(tekst: Melissa Leboeuf)